De op- en afritten 5 Amstelveen en Stadshart die aansluiten op de Keizer Karelweg, Burgemeester Rijnderslaan en de Meander komen op het verkeersplein te liggen.

Voor fietsers en voetgangers komt er een brug (Bomenbrug) over het verkeersplein. Zo wordt snel en langzaam verkeer van elkaar gescheiden waardoor er een veilige verbinding ontstaat tussen noord en zuid Amstelveen. Aan de noordzijde van de bomenbrug komt een trap met lift voor een directe verbinding naar het Stadshart en het busstation. De overkapping bij het Stadshart wordt 249 meter breed.

Ter hoogte van Amstelveen bouwen we drie overkappingen. De overkappingen vergroten de leefbaarheid in Amstelveen en de bereikbaarheid; de overkappingen zorgen voor een betere verbinding tussen noord en zuid Amstelveen

De overkapping bij het Oude Dorp wordt 249 meter breed. Na de bouw van de overkapping legt de gemeente Amstelveen een park aan met fiets- en wandelpaden. Rijkswaterstaat legt de Amsterdamseweg met fiets- en voetpad, de baan voor de elektrische museumtram en het fiets-/voetpad Kazernepad aan.

Ga naar de projectatlas om meer te zien van de toekomstige situatie. 

Deze week kreeg Cecil uit Amsterdam Zuidoost, de mogelijkheid om achter de schermen bij Rijkswaterstaat te kijken voor een beroepsoriëntatieweek.

Cecil zit in 5 VWO en is geïnteresseerd in techniek. Elke dag liep ze met iemand anders uit het projectteam van de A9 Gaasperdammerweg mee. Zo heeft ze één project vanuit diverse perspectieven waar kunnen nemen. Cecil: ‘Ik weet nu hoe belangrijk het is dat de diverse puzzelstukjes moeten passen.’

Maandag

‘Mijn week begon op maandag 9 juli. Deze dag stond in het teken van omgevingsmanagement. Bij een groot project als het verbreden van de A9 Gaasperdammerweg en het bouwen van de tunnel kom je vrijwel altijd in aanraking met diverse partijen, zoals de bedrijven die zich in de buurt bevinden, het stadsdeel Zuidoost en de bewoners van de wijken rondom de bouwplaats. Lammert Postma is de omgevingsmanager en is verantwoordelijk voor de relatie met hen. Ik heb meerdere overleggen bijgewoond waarbij Lammert in gesprek ging met de mensen die te maken hebben met dit project.’

‘Later mocht ik met Gerben van den Hurk, adviseur van het omgevingsteam, de tunnel van dichtbij bewonderen. In de tunnel was ik verbaasd over alle werkzaamheden die verricht zijn. Er zijn zoveel aspecten waar rekening mee gehouden is. Het moet goed doordacht zijn. Je beseft als bewoner of iemand die straks de tunnel in en uit rijdt, niet hoe gedetailleerd en exceptioneel dit werk eigenlijk is. Hier zou iedereen bij stil moeten staan.’

Dinsdag

‘Op dinsdag 10 juli mocht ik met de communicatieadviseur, Imce Hofman, van het project mee naar een workshop Beelddenken. Dit was een leerzame workshop over het communiceren van een verhaal via een foto. Wij leerden hoe je het beste een mening en gevoelens over een onderwerp kunt overdragen aan publiek, via een foto. Uiteindelijk maakten wij ook zelf foto’s. Ik mag met trots zeggen dat ik één van de beste foto’s had. Het was totaal iets anders dan ik had verwacht van zo’n beroepsoriëntatieweek, maar zeker ook leuk om mee te maken.’

Woensdag

‘Woensdag 11 juli werd ik voorgesteld aan de technische managers Joop van der Velden en Ewald van Dorst. Joop is verantwoordelijk voor de bouw van de tunnel en Ewald voor de technische systemen in de tunnel. Hier keek ik het meest naar uit, omdat ik zelf geïnteresseerd ben in techniek. Met Joop ben ik weer naar de tunnel gegaan. Deze keer was het toch wel anders. Vanuit de techniek bekeken zijn er nieuwe dingen te zien en te leren over de tunnel. Je kijkt naar de bouw en constructie van de tunnel en de omliggende viaducten. Ook de vele technische systemen die in de tunnel nodig zijn om de tunnel te bedienen vielen mij nu op. Denk aan de verlichting, ventilatoren en generatoren. Deze systemen zorgen ervoor dat jij en ik veilig door de tunnel kunnen reizen. Concluderend, de tunnel is niet alleen een blok beton, het is veel meer!’

Donderdag

‘Donderdag 12 juli liep ik met de verkeersmanager mee. Als verkeersmanager ben je voor heel wat dingen verantwoordelijk. Je moet ervoor zorgen dat het verkeer tijdens de bouw van de tunnel vlot en veilig kan doorstromen. Hoewel dit een hele andere functie is binnen het project, is het toch essentieel. Ook met de verkeersmanager, Bert Jan Zandhuis, ben ik de tunnel en omgeving langsgegaan. Voor de zoveelste keer deze week zou je denken, maar het was toch weer anders. Zoals ik eerder al zei, kijk je toch wel anders naar dingen wanneer je vanuit een andere invalshoek kijkt. Bert Jan vertelde veel meer over de inrichting van de weg, zoals de verkeersborden, wegbreedte en wegportalen waar de informatieborden boven de weg aan hangen. Dit zijn kleine dingen waar je als wegbestuurder niet over nadenkt. Echter, denken veel mensen bij Rijkswaterstaat hier heel goed over na. Bijvoorbeeld of de borden op de juiste plek hangen, of de informatie vanzelfsprekend is en of het veilig is.’

Wie weet tot ziens!

‘Al met al, was dit een leuke en leerzame week. Een week waarin ik heel veel informatie heb gekregen. Ik weet nu hoe belangrijk het is dat de diverse puzzelstukjes moeten passen. Dat betekent dat samenwerking en een open sfeer tussen de diverse functies cruciaal zijn om tot een succesvol project te komen. Ik wil iedereen bedanken die mij de mogelijkheid heeft gegeven om deze week mee te lopen. Wie weet ziet Rijkswaterstaat mij wel weer terug over een paar jaar, in de techniek!’

In de wijk Kelbergen in Amsterdam-Zuidoost maakte geliefd groen plaats voor een grijze brij aan kabels en leidingen. Een aanslag op het sentiment van de bewoners. In goed overleg met de bewonersvereniging zorgde Rijkswaterstaat ervoor dat er nu meer bloeit dan ooit tevoren. Secretaris Nel Wiersma van de bewonersvereniging kijkt terug op een prettige samenwerking.

Voordat bij de A9 Badhoevedorp – Holendrecht de eerste schop in 2019 daadwerkelijk de grond in gaat, treft Rijkswaterstaat de nodige voorbereidingen.

Ruimte maken

Om plaats te maken voor de bredere A9 moeten op enkele locaties huizen en andere gebouwen verdwijnen. Acht voormalige huurwoningen aan de Middeldorpstraat in Amstelveen heeft Rijkswaterstaat aangekocht en inmiddels gesloopt. De overige door Rijkswaterstaat aangekochte woningen in Amstelveen worden kort voor de daadwerkelijke werkzaamheden gesloopt.

Het bouwterrein onderzoeken

Voordat in 2019 de bouwwerkzaamheden starten, onderzoekt Rijkswaterstaat het bouwterrein. Liggen er bijvoorbeeld objecten die van archeologische waarde zijn? Is er sprake van bodemverontreiniging? En wat is de samenstelling van het oude asfalt? Kan de aannemer dit zonder meer verwijderen? Of treden er speciale regels voor sloop en afvoer in werking? De onderzoeken zijn klaar in mei 2017.

Kabels en leidingen verleggen

Onder de grond liggen kabels en leidingen, bijvoorbeeld voor de levering van water, gas en elektriciteit. Maar denk ook aan telecomkabels en rioolbuizen. Veel van deze ondergrondse netwerken liggen vlak onder de oppervlakte. Omdat de nieuwe A9 verdiept wordt aangelegd, moeten die worden verlegd.

In het gebied onder en nabij de A9 tussen Badhoevedorp en Holendrecht worden tussen mei 2017 en juni 2018 voorbereidende werkzaamheden uitgevoerd voor de weguitbreiding A9. Het verleggen van kabels en leidingen is een infraproject op zich. Er liggen veel water- en elektriciteitsleidingen, warmte- en gasleidingen en telecomkabels in de grond. Deze leidingen kruisen het traject waar straks de weguitbreiding A9 Badhoevedorp – Holendrecht komt. Om te zorgen dat de kabels en leidingen de werkzaamheden niet belemmeren, worden sommige kabels en leidingen voor de start van de weguitbreiding A9 verlegd.

Wikash Jawalaperspad, projectleider kabels en leidingen Rijkswaterstaat

Met deze voorbereidingen wil Rijkswaterstaat ervoor zorgen dat de opdrachtnemer straks, in 2019, snel kan beginnen. Wikash Jawalapersad, projectleider kabels en leidingen, schetst de achtergrond: ‘Van alle kabels en leidingen die raakvlakken hebben met het tracébesluit voor de A9 Badhoevedorp – Holendrecht maken we een risicoafweging. Kunnen ze blijven liggen, moeten ze verlegd worden voordat de aannemer aan het werk gaat of worden de kabels en leidingen aangepast als de aannemer aan het werk gaat met de A9? En past dit binnen de planning van de aannemer? Hierover zijn we in gesprek met beheerders van kabels leidingen, zoals GasUnie en Tennet, Liander, KPN en Waternet voor drinkwater, maar ook met de gemeenten Haarlemmermeer, Amstelveen en Ouderkerk a/d Amstel en het wegendistrict die de vergunningen voor verleggingen moet afgeven’, vertelt Jawalapersad.

Voor het verleggen van de kabels en leidingen hoeven we nauwelijks extra bomen te kappen.
Jawalapersad: ‘Er worden onder andere diepe gestuurde boringen gemaakt, onder de A9 door. Wij streven ernaar dat omwonenden en bedrijven hiervan nauwelijks tot geen overlast ervaren.’

Soms als je op een net nieuwe weg rijdt hoor je getik, alsof er allemaal kiezels uit de weg opspatten. Wat is er aan de hand?

In Nederland gebruiken we veel zoab: zeer open asfaltbeton. Zoab heeft een open structuur, het heeft kleine gaatjes die het geluid van banden dempen en regenwater opnemen. Het bestaat uit een mengsel van gebroken grind, zand, vulstof en bitumen. Dit laatste is een stroopachtig bindmiddel, gemaakt van aardolie, dat ervoor zorgt dat de steentjes in het zoab aan elkaar blijven zitten.

Glad asfalt

Nieuwe asfalt is relatief glad omdat het wordt omhuld door een laagje bitumen. Glad asfalt betekent een langere remweg, en dat heeft gevolgen voor de veiligheid. Na één tot twee maanden is de weg ingereden, want dan is het laagje bitumen verdwenen en rijd je over het asfalt zelf.

Stroef split

Om in de tussentijd te zorgen dat de weg niet te glad is wordt er split op de weg gestrooid. Split is een soort grof zand dat ervoor zorgt dat auto’s de eerste paar weken meer grip hebben op de snelweg. Een foto van het split dat we bij Rijkswaterstaat gebruiken zie je hierboven.

Geen kiezels, geen schade

Het tikkende geluid op een nieuwe weg, alsof er kiezels om je oren vliegen, komt door het split. Het split spat op en tikt tegen de wielkast en misschien de ramen van je auto. Het lijken harde tikken, maar split bestaat uit zulke kleine korrels dat het onmogelijk schade kan geven.

Waarschuwen tegen schrikken

Toch kunnen mensen erg schrikken van het geluid en dat kan ook weer gevaarlijke situaties opleveren. Daarom plaatsen we langs nieuwe wegen altijd het waarschuwingsbord voor losliggende stenen. Maar geen zorgen: er zijn dus geen stenen of kiezels te bekennen, alleen split.

Bord dat waarschuwt voor losliggende stenen.

Op vrijdag 7 oktober was het zover: de tijdcapsule met tientallen verhalen over de A9 Gaasperdammerweg werd begraven onder de toekomstige tunnel. Hopelijk wordt de tijdcapsule met mooie memoires ooit gevonden als de Gaasperdammertunnel wordt gesloopt.

Alle inwoners van Amsterdam Zuidoost waren uitgenodigd hun verhaal in de tijdcapsule te doen. Daaraan werd door verschillende bewoners uit de wijken rondom de A9 gehoor gegeven. Zo maakte een mevrouw foto’s tijdens haar wandelingen om de vorderingen van de bouw te aanschouwen. Verder schreef een andere vrouw over haar beleving van het project, de geschiedenis en haar wens voor de toekomst. Een bewoonster, die heel dicht bij het bouwterrein woont, deed verslag van de grote hinder en de impact van het project. Daarnaast maakte een groepje basisschoolleerlingen van Buitenschoolse Opvang Partou tekeningen van hun toekomstbeeld. Wie weet komen deze beelden ooit uit!

Medewerkers van Rijkswaterstaat, aannemerscombinatie IXAS, het stadsdeel Amsterdam Zuidoost en IKEA leverden eveneens een bijdrage. De stewards van IXAS, die in Amsterdam Zuidoost wonen, schreven over de dubbelrol die zij soms vervullen als inwoner en medewerker. En zo gingen er nog veel meer verhalen, foto’s en informatieve spullen de tijdcapsule in!

De plek waar de tijdcapsule is begraven wordt in de tunnel gemarkeerd, zodat we de tijdcapule door de tijd heen niet kunnen en zullen vergeten!

Vanwege het verbreden van de A6 Almere worden tijdelijk een aantal vleermuis paringsverblijven verstoord. Aangezien vleermuizen tijd nodig hebben aan een nieuwe locatie te wennen, heeft bouwcombinatie Parkway6 alternatieve verblijven opgehangen in de omgeving van de Kromme Wetering en de Hoge Vaart. Daarmee hebben de dwergvleermuizen tijd om aan een nieuwe plek te wennen. Daarnaast worden rietorchideeën verplaatst vanwege de weguitbreiding.

Rietorchideeën verplaatst vanwege weguitbreiding A6

Op sommige plekken waar straks de A6 wordt uitgebreid staan rietorchideeën. Parkway6 heeft de locaties van deze planten geïnventariseerd en reeds enkelen verplaatst. Parkway6 vindt het belangrijk dat de locaties van de rietorchideeën zoveel mogelijk in tact blijven. Waar nodig zullen enkele exemplaren in het juiste seizoen verplaatst worden. Vanaf 1 januari 2017 is de Rietorchidee niet meer een beschermde plantsoort, maar de aannemer verplaatst de plant toch om zo extra bescherming te bieden.

Enkele weetjes vleermuis paringsverblijven:

• De kopromplengte van de dwergvleermuis is 3-5 cm en in elkaar gedoken zou deze in een luciferdoosje passen. De spanwijdte is 18-22 cm;

• De verblijven worden voornamelijk gebruikt als zomerverblijfplaats;

• Ook is het verblijf geschikt in de paartijd. De mannetjes lokken de vrouwtjes naar hun verblijf toe;

• Vrouwtjes-vleermuizen vormen in het voorjaar kraamkolonies van tientallen dieren. In zo’n kolonie worden in juni de jonge vleermuizen geboren, in de regel één jong per vrouwtje. Vleermuizen paren in het najaar.

Enkele weetjes rietorchideeën:

• De bloeitijd is van eind mei tot half juli;

• De rietorchidee groeit op niet te voedselrijke, natte grond;

• De soort wordt bedreigd door het verdwijnen van zijn voorkeurshabitat door drooglegging, ingebruikname door de landbouw of bosbouw, en vermesting van vochtige biotopen.

Beton is een veel voorkomend product in de bouw van hoge kwaliteit en kan lang meegaan. In combinatie met staal wordt het ook heel sterk. Dat noemen we gewapend beton. Ook de Gaasperdammertunnel wordt gebouwd van gewapend beton. Bijgaand leggen we meer uit over de bouwmaterialen van de tunnel.

Wat is gewapend beton?

Beton is een mengsel van cement, zand, grind en water. In de juiste mengverhouding en na voldoende uithardingstijd krijg je een stevig materiaal. Om ervoor te zorgen dat het beton ook sterk wordt, voegen we wapeningsstaal toe. Wapening is een soort frame van stalen staven, als versteviging van het beton. Op die manier kan het beton niet gaan scheuren. De hoeveelheid wapening – welke lengte nodig is en hoe dik de staven moeten zijn – worden door een constructeur berekend en uitgewerkt op tekeningen. Zo weten de vakmannen op de werkvloer waar welke wapeningsstaaf dient te komen.

Speciaal beton bij IXAS

Wist je dat de tunnel gemaakt wordt van speciaal beton dat extra brandwerend is? De tunnel moet 60 minuten kunnen branden zonder dat er scheuren in het beton komen. Dat is een eis waaraan de tunnel moet voldoen. Ter hoogte van de drie dienstgebouwen is dit zelfs 120 minuten.

Bouw van de tunnel

De werkvloer wordt als eerste gestort en is niets anders dan een vlakke, betonnen ondergrond van enkele centimeters, waarop de tunnelbouwers hun werk kunnen uitvoeren. Op de werkvloer wordt de wapening aangebracht. In de wapening komen vervolgens ook andere onderdelen die in de betonnen vloer worden gegoten. Denk aan buizen om het water in de tunnel af te voeren, maar ook aan leidingen waardoor we kabels kunnen trekken. Daarna plaatst IXAS de bekisting. Een bekisting is een mal (of vorm) waar het beton in wordt gestort. Voor de bouw van het dak gebruiken we een zogenaamde ‘tafelbekisting’.

Voorbouwen in het land

Omdat er maar weinig ruimte is op de bouwplaats, bereidt IXAS veel werkzaamheden voor op andere locaties door heel Nederland. Voor het bouwen van de tunnel is bijvoorbeeld veel bekisting nodig. Deze maken we op een externe locatie; net als de wapening die we elders alvast in de goede vorm in elkaar zetten. Een groot deel van deze ‘stukjes tunnel’ ligt al klaar in de opslag en wordt aangevoerd wanneer nodig. Voorbouwen op locatie vergt voor IXAS meer afstemming, maar zorgt er ook voor dat deze werkzaamheden uit het projectgebied blijven zodat de omgeving geen last heeft van deze bouwactiviteiten.

Betonstort

Betonstort voor een vloer-, wand- en dak moet – eenmaal begonnen – onafgebroken doorgaan, zodat tijdens het uitharden geen naden ontstaan.
Het storten van beton gebeurt tussen 07.00 en 19.00 uur. De betonpomp wordt al eerder aangezet. Verder kan het voorkomen dat langer wordt doorgewerkt. Dat is met name het geval bij grote oppervlakten, waarvoor grote hoeveelheden beton nodig zijn. Een betonstort kan tussentijds namelijk niet onderbroken worden.

Al na enkele uren is het beton ‘beloopbaar’. Dan wordt de toplaag van het beton gevlinderd (opgeschuurd). Vlinderen verbetert de structuur van het beton en zorgt ervoor dat overtollig water kan wegstromen. In de herfst en winter kan het langer duren voordat het beton beloopbaar is, daardoor kan het voorkomen dat we in de avond en nacht vlinderen. De droogtijd van beton is ongeveer één dag. Dan kan de bekisting verwijderd worden. Na circa vier weken is het beton helemaal uitgehard en de vloer, wand of het dak op volle sterkte.

IXAS maakt zelf beton

Omdat IXAS veel beton nodig heeft, hebben we besloten een eigen betonplein te bouwen. Zo hoeven we het beton niet van ver aan te voeren en
verminderen we het aantal transporten rond het project. Bij het betonplein staan diverse silo’s waarin we onder meer cement, zand en grind opslaan. Ter plaatse mengen we deze producten met water en verplaatsen we het vloeibare beton in betonmixers naar de tunnel. Door de draaiende beweging van de betonmixer blijft het beton vloeibaar.

Korte bouwtijd

De Gaasperdammertunnel wordt in een heel korte tijd gebouwd: één jaar voor de ruwbouw. Bij andere tunnelprojecten was de bouwtijd langer. Vaak waren deze tunnels ook nog eens korter. Door de korte bouwtijd is de hinder voor omgeving fors, maar wel korter dan gebruikelijk bij dit soort projecten.

Bouwbericht – Hoe en wat? Beton (PDF)

Lees meer over: aanleg betonplein