›
Vanaf de allereerste schets in 2018 is Jan Roelof Leidekker betrokken bij de verbreding en verdieping van de A9 bij Amstelveen. Inmiddels werkt hij als ontwerpleider, zowel voor de tijdelijke als de eindsituatie van de A9 en de omliggende lokale wegen bij VeenIX. De afgelopen maanden is er hard gewerkt om de nieuwe, bredere rijbaan rondom de Schipholbrug af te krijgen. Deze zomer schuift het verkeer op naar deze nieuwe rijbaan en wordt de zuidelijke kant vernieuwd en verbreed. Leidekker legt uit hoe zo’n wegfasering werkt. En waarom niet al het werk in één keer gebeurt.
Wat is een wegfasering precies en hoe werkt het?
‘Voor het bouwen – of aanpassen – van bruggen, viaducten en de verdiepte ligging, of het verbreden van de snelweg hebben we ruimte nodig. Daarnaast is de A9 en erg drukke snelweg en hebben we ook ruimte nodig zodat het verkeer kan blijven rijden tijdens de verbouwing. Om die ruimte op de A9 te maken, moet de weg meerdere keren verplaatst worden. De nieuwe tijdelijke situatie die dan ontstaat, heet een wegfasering. Wat je vaak ziet is dat rijstroken smaller worden of dat de snelheid omlaag wordt gebracht van 100 km/u naar 90 km/u.’
Het project is opgedeeld in drie deelgebieden (west – midden – oost) met elk hun eigen fasering. De deelgebieden worden opgedeeld door zogenaamde scharnierpunten in het tracé. Op deze locaties kunnen we de gehele rijbaan verplaatsen van noord naar zuid en van zuid naar noord zonder concessies te doen aan ontwerpsnelheden en verkeersveiligheid. Doordat de deelgebieden afzonderlijk van elkaar te faseren zijn, hebben ze geen relatie met elkaar tijdens de uitvoering en hebben eventuele vertragingen in één deelgebied, geen effect op de andere twee deelgebieden.
Hoe ziet de situatie er nu uit?
‘We zijn de afgelopen maanden druk geweest met het verbreden en vernieuwen van de noordelijke rijbaan van de A9 rond de Schipholbrug. Op dit moment rijdt het verkeer deels op een tijdelijke brug op de locatie van het toekomstige zuidelijke dek van de Schipholbrug. Deze zomer nemen we de nieuwe noordelijke rijbaan over een lengte van zo’n 2 kilometer in gebruik. In twee wegfaseringsweekenden verschuiven we het verkeer naar de noordelijke rijbaan. Daarna is de zuidkant vrij en kunnen we ook hier starten met het verbreden, vernieuwen en afbouwen van toekomstige zuidelijke hoofdrijbaan.’
Bovenaanzicht Schipholbrug (fase 3)
Waarom gebeurt het werk steeds in losse weekenden en niet in één keer?
‘Zo’n wegfasering klinkt misschien simpel, maar we moeten ontzettend veel werk verrichten. Het gaat niet alleen om het omzetten van de weg, maar je hebt ook te maken met andere disciplines. Alles moet in de planning samenkomen. Is het kunstwerk af? Hebben we de juiste borden voor langs de weg? Je moet nadenken over alles wat in de grond zit zoals riolering, leidingen en kabels. Maar omdat we dicht bij Schiphol werken, moeten we ook rekening houden met de aanvliegroute van vliegtuigen. Dit betekent dat er maatwerk geleverd moet worden.. Als we al dat werk in één keer zouden moeten uitvoeren zou de A9 voor een langere periode in zijn geheel afgesloten moeten worden. Dat is natuurlijk niet te doen in verband met het belang van de A9 voor de bereikbaarheid van de hele regio. Daarom proberen we in ieder afsluitingsweekend zoveel mogelijk werk te verrichten met zo min mogelijk overlast voor de omgeving.’
Hoe zit het met veiligheid?
‘We willen de wegen bereikbaar houden en ervoor zorgen dat weggebruikers zo min mogelijk last hebben van het werk. Vooral op de drukste momenten en dat zijn de werkdagen. Maar veiligheid staat hierbij voorop. We werken met beperkte ruimte, werken op een postzegel noemen wij het vaak. Daarom moet het zowel voor de bouwers als de weggebruikers veilig zijn. We passen tijdens zo’n fasering de maximumsnelheid aan of werken met andere bebording en markering. (Met wegmarkering wordt onder andere de witte en gele belijning op de weg bedoeld). Bij iedere keuze die we maken nemen we verkeersveiligheid mee.
Wat komt er nog meer kijken bij zo’n fasering? En waarom is het zo complex?
‘Je kunt je voorstellen dat je niet met iedere discipline tegelijk aan het werk kunt. Je moet dus goed afstemmen wie wat wanneer doet. Ook omdat we op een – daar heb je hem weer – postzegel, met beperkte ruimte werken. Hierbij stem je zowel intern met collega’s als extern, met een groot aantal partijen af. Voor een wegfasering gaat het vooral om goed checken met de collega’s die verantwoordelijk zijn voor de werkvoorbereiding en tijdens de uitvoering. Samen bepalen we wat er allemaal gedaan moet worden. Het komt weleens voor dat het buiten anders gaat dan we vooraf hadden bedacht. Extern zijn de wegbeheerders zoals Rijkswaterstaat en Amstelveen en de verkeersmanager van Rijkswaterstaat belangrijke partners. In de aanloop naar zo’n wegfasering zetten we alles in een uitgebreid BIM-model, dat is een 3 dimensionaal model waarin we het ontwerp en de raakvlakken met alles wat boven en onder de grond zit, van alle kanten kunnen bekijken. Hier kunnen we precies detecteren welke raakvlakken er met verschillende disciplines zijn, zodat we daar in het ontwerp en de planning rekening mee kunnen houden en we keuzes kunnen maken waar iedereen volledig achterstaat.’
Doorsnede Schipholbrug (fase 3)
Wat zijn uitdagingen waar je tegen aanloopt?
‘Omdat je in een korte tijd zoveel mogelijk werk gedaan wil krijgen, is de druk hoog. Soms loopt het werk – door onvoorziene omstandigheden – vertraging op. Dan moet je met z’n allen de koppen bij elkaar steken, soms is dat zelfs op de avond voor de openstelling van de weg. We vouwen dan letterlijk de tekening open om te schetsen en het op te lossen. Hierbij kijken we of zo’n oplossing voldoet aan de eisen en of het veilig blijft voor het verkeer en de bouwers. Dit is soms flink stressen, de weg moet altijd op maandag om 5.00 uur in de ochtend weer open. Maar het heeft echt z’n charme, zeker als het allemaal lukt.’
Waar ben je het meest trots op?
‘Ik ben al vanaf de eerste fase, de aanbesteding, betrokken. Het begon letterlijk met het schetsen op papier. Ik ben in meerdere rollen actief geweest voor dit project, nu zitten we in de uitvoerende fase. Het maakt me trots dat delen van het ontwerp van de aanbesteding waar ik bij betrokken was in 2018, maar weinig veranderd hoefde te worden. Het faseringsconcept is nog steeds van toepassing, alleen is het nu tot in detail gemodelleerd. Het allermooiste is als het straks af is en we eroverheen kunnen rijden. Dat ik straks tegen m’n kinderen kan zeggen: “Dat heeft papa ooit nog bedacht!”. Dat is toch mooi?’
