Verkeerspsycholoog Rijkswaterstaat: ‘Het oog is geen camera’

Vanaf maandag 2 juli hebben weggebruikers van de A6 te maken met een nieuwe, tijdelijke verkeerssituatie bij knooppunt Almere. Chantal Merkx, verkeerspsycholoog bij Rijkswaterstaat, legt uit hoe weggebruikers zich kunnen voorbereiden op een nieuwe verkeerssituatie.

Als verkeerspsycholoog houdt Chantal Merkx zich bezig met wat mensen onderweg moeten kunnen begrijpen en kunnen waarnemen in het verkeer. Uitgangspunt is wat weggebruikers nodig hebben om zich vlot en veilig van A naar B te kunnen verplaatsen. Chantal: ‘Ik kijk hoe de (nieuwe) verkeerssituatie zo goed mogelijk kan aansluiten bij de manier waarop weggebruikers hun rijtaak moeten uitvoeren. Wat ik wil voorkomen is dat er gevaarlijke verkeerssituaties ontstaan omdat er verwarring ontstaat over de te nemen beslissingen door een nieuwe verkeerssituatie’.

Keuzemoment

De rijrichtingen zijn omgedraaid. Wie vanuit het noorden (Lelystad) komt aanrijden op het knooppunt voor de richting Almere/Amsterdam, voegt rechts uit en rijdt via de (toekomstige) parallelrijbaan om het knooppunt heen. Wie richting Utrecht/Amersfoort rijdt, houdt links aan en rijdt via de verbindingsboog naar de A27. Door het omdraaien van de rijrichtingen is de route vanuit Lelystad naar Almere of Utrecht ingrijpend veranderd. Chantal: ‘Voor mensen die daar regelmatig rijden, en dus deels op de automatische piloot, betekent dit dat zij ineens weer op de bewegwijzering moeten gaan letten. Wat zij vooral moeten weten is dat er een keuzemoment aankomt. Niet alleen ter hoogte van het knooppunt maar al ruim voor de splitsing staan er borden die dit aangeven. Let dus op de bewegwijzering.’

’Het oog is geen camera’

Chantal legt uit dat mensen niet alles kunnen waarnemen wat ze onderweg tegenkomen. Het oog is geen camera. Een foto is meestal op alle punten scherp, maar een oog scant maar een gedeelte van wat voorbij komt. Zo kunnen er heel veel borden langs de weg staan, maar lukt het ons niet altijd om deze ook waar te nemen. Zeker als je een route op de automatische piloot rijdt. Onbewust scannen we wel de omgeving, op zoek naar informatie die op dat moment relevant is. Mensen handelen daarbij vanuit eigen ervaringen en voorkennis. Daarom kijk ik als verkeerspsycholoog mee met het effect van het wegbeeld op onder meer de verwachtingen van weggebruikers. We streven ernaar de weg zo in te richten dat de keuzes onderweg  vanzelfsprekend zijn. Soms geven we het advies om  bijvoorbeeld via de bewegwijzeringweggebruikers te bevestigen met: ja, u zit nog steeds op de goede route.’

Welke tips heeft Chantal voor weggebruikers?

‘Check vooraf je route via de verkeersinformatiediensten. Een gewijzigde verkeerssituatie is namelijk niet altijd geactualiseerd in de navigatie. Daarnaast is het belangrijk om te vertrouwen op de bewegwijzering. Die geeft de goede richting aan,’ benadrukt Chantal. ‘Ook communiceren we zo uitgebreid mogelijk via de verschillende kanalen zoals het online bezoekerscentrum en sociale media om weggebruikers bewust te maken van de nieuwe verkeerssituatie. Onze ervaring is dat mensen dan een periode moeten wennen.’

Verkeerspsycholoog Chantal Merkx

Naar werk: Knooppunt Almere