›
Wat komt er kijken bij de verbreding van een snelweg en wie spelen daar een rol in? Met een reeks interviews geven we daar de komende tijd een beeld van. Voor dit eerste artikel spraken we Lammert Postma. Hij is nu omgevingsmanager bij A9 Badhoevedorp – Holendrecht (BAHO) en had eerder diezelfde rol bij de bouw van de Gaasperdammertunnel. We vroegen hem wat zijn functie precies is. “Ik wil graag breder kijken dan waar ik voor besteld ben en probeer altijd te kijken vanuit de gedachte ‘het kan wél’.”
Programma en project
Lammert werkt al sinds 2004 aan het programma Schiphol-Amsterdam- Almere (SAA). Toen werd gestudeerd op een uitbreiding van de snelwegen op de corridor Haarlemmermeer – Almere/Gooi. “Omdat ik vanaf toen veel contact had met bijvoorbeeld gemeentes en bewonersverenigingen, ben ik in 2010 gevraagd om omgevingsmanager te worden tijdens de uitvoering,” vertelt Lammert. “Daar heb ik vrolijk ‘ja’ op gezegd. Na het project Gaasperdammertunnel kreeg ik de kans om ook het vijfde en laatste project, A9BAHO, beet te pakken. Dat wilde ik graag, want SAA zit wel een beetje in mijn hart. Bovendien biedt A9BAHO mede door het totale gebrek aan ruimte in Amstelveen iets bijzonders om als omgevingsmanager mijn tanden in te zetten.”
Verbinding tussen binnen en buiten
In Nederland heeft elke vierkante meter wel een functie. De omgeving van A9BAHO is daar een perfect voorbeeld van. Daarom is de rol van omgevingsmanager hard nodig. “Als omgevingsmanager bereid ik, samen met mijn team, de organisaties en individuen in de omgeving voor op de start van het project zodat zaken van te voren geregeld zijn en iedereen weet waar men aan toe is. Daarmee vormt omgevingsmanagement de verbinding tussen binnen en buiten. Daar zitten eigenlijk twee kanten aan. Aan de ene kant zorg je ervoor dat grond tijdig kan worden aangekocht, kabels en leidingen kunnen worden verlegd en er onderzoek wordt gedaan op gebied van bijvoorbeeld archeologie. Dat worden ook wel de conditionerende werkzaamheden genoemd. Aan de andere kant maak je afspraken over de wensen, eisen en belangen van de omgeving die betrekking hebben op de uitvoering en het projectresultaat. Daarbij probeer je alle wensen op een zo goed mogelijke manier op te laten nemen binnen het project.”
Breed kijken
Tijdens het hele gesprek valt op hoezeer Lammert probeert mee te denken en samen te werken met de omgeving waarin een project speelt. “Kijk, allereerst vind ik het belangrijk dat ik een verhaal kan vertellen waar ik achter sta en dat ik zelf ook snap. Direct daarna wil ik graag breder kijken dan waar ik strikt genomen voor ben besteld. Een voorbeeld daarvan is de oppervlaktewatercompensatie die we in Amsterdam Zuidoost moesten realiseren.” (Rijkswaterstaat heeft de verplichting om voor elke vierkante meter extra wegverharding 10% extra oppervlaktewater te compenseren. Dat is ingesteld omdat er in Nederland steeds meer verhard oppervlak bij komt. Als het regent, blijft het water op het asfalt of tegels staan.)
“We hadden gewoon een stuk grond kunnen kopen en dat uit kunnen graven om zo ruimte voor water te creëren. Maar het waterschap had in die periode de wens om een kanaal te graven rondom de Gaasperdammerplas. Ik ben toen met hen in gesprek gegaan en we hebben uiteindelijk als Rijkswaterstaat dat kanaal betaald. Zo hadden wíj́ de vierkante meters watercompensatie die we nodig hadden en voor het waterschap werd een wens vervuld. Dankzij het kanaal wordt het oppervlaktewater nu rechtstreeks naar het riviertje de Gaasp gevoerd, en niet door de Gaasperplas. Met als gevolg dat de waterkwaliteit van de Gaasperplas sterk is verbeterd. Zo hebben we door samen te werken meer bereikt.”
Duidelijk zijn
Direct daarop geeft Lammert toe dat elkaar zo vinden natuurlijk niet altijd lukt. “In de dagelijkse praktijk werken we van grof naar fijn. Je start met onderzoeken waar een verbreding van een snelweg zou kunnen, bijvoorbeeld aan de noordkant of aan de zuidkant. En op- en afritten, waar komen die precies? Wat levert de beste verkeerssituatie en de minste hinder op? Naarmate de tijd vordert kom je meer in de details. Bijvoorbeeld over het type graszaad dat je moet zaaien of de kleur van een trapleuning. Het is dan ook heel belangrijk de planning scherp voor ogen te hebben en daar voortdurend helder over te communiceren. De mijlpalen in de voorbereiding en de uitvoering van een project bepalen wanneer welke beslissing genomen moet zijn om door te kunnen. Ik noem een voorbeeld: Je haalt de wensen van de regionale overheden op en daarop baseer je het schetsontwerp. Zodra er over dat ontwerp overeenstemming is bereikt, landt dat in bestuursovereenkomsten waarna de minister het zogenoemd tracébesluit vaststelt. Als dat besluit eenmaal genomen is, ligt het tracé vast en zijn bepaalde wijzigingen niet meer mogelijk. Daar moet je heel duidelijk over zijn in de gesprekken die je voert.”
Aan de keukentafel
Duidelijk zijn en ook slecht nieuws op een goede manier weten te brengen blijken belangrijk voor Lammert. Waar het tot nu toe vooral over organisaties ging, komen nu de individuele bewoners duidelijk naar voren. “Die bezoekjes, waarbij je aan de keukentafel zit, waardeer ik uiteindelijk het meest in mijn werk. Dat persoonlijke contact met bewoners. Het is bijzonder om bij zo veel verschillende mensen over de vloer te mogen komen. Sommige mensen hebben gewoon al een heel verleden en als zo’n project dan langskomt, met al dat lawaai, dan kan dat de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Mede daarom zijn het soms heel moeilijke gesprekken, maar vaak wordt het toch erg gewaardeerd dat je langs komt en op veel van die gesprekken kijk ik achteraf met plezier op terug.”
Meerwaarde leveren
Dat hij de meeste waardering zou gaan voelen voor gesprekken aan de keukentafel had Lammert jaren geleden zelf ook niet gedacht. “Als klein jongetje tekende ik al snelwegen en schatkaarten. Die laatste compleet met afgebrande randjes zodat ze echt oud leken. Landkaarten, maar ook complexe infrastructuur en spoor heeft me altijd gefascineerd. Ik heb wel echt van mijn hobby mijn werk kunnen maken doordat ik nu ook bezig ben met infrastructuur die de landkaart verandert. Dat was in het begin mijn motivatie en dat vind ik nog steeds heel leuk. Naar mate ik ouder werd, vond ik het steeds interessanter om met al die verschillende mensen, meningen en belangen in de omgeving geconfronteerd te worden. En te kijken hoe je aan die belangen invulling kunt geven binnen het project waardoor je meer maatschappelijke meerwaarde levert mét dat project. Dat vind ik op dit moment de mooiste uitdaging.”
