›
Waarom zijn sommige geluidschermen transparant en anderen begroeid? En waarom ziet elk viaduct er weer anders uit? Bij het aanpassen of wijzigen van een snelweg, moeten allerlei keuzes gemaakt worden, bijvoorbeeld op het gebied van leefbaarheid en aantrekkelijkheid. We spreken erover met Louis van Galen, adviseur ruimtelijke kwaliteit en vormgeving bij Rijkswaterstaat.
Een geluidscherm moet geluid verminderen, maar ook aantrekkelijk zijn om naar te kijken en in de omgeving passen. Een viaduct moet veilig en aantrekkelijk zijn voor omwonenden én voor de weggebruikers onder en op het viaduct.’
‘Een belangrijke ambitie van het programma Schiphol-Amsterdam-Almere is dat de kwaliteit van de leefomgeving van omwonenden uiteindelijk behouden blijft, of zelfs verbetert’, vertelt Louis. ‘Dat is nogal een uitdaging, want de snelweg moet een heel stuk breder worden zodat er meer verkeer overheen kan.’
Veiligheid, leefbaarheid en vermindering geluid
Louis vervolgt: ‘Kwaliteit is een breed begrip. Het gaat over het gevoel van veiligheid, ruimte, aantrekkelijkheid en het beperken van hinder zoals geluid en fijnstof. Uitgangspunt is dat we kwaliteit willen voor zowel omwonenden als weggebruikers. Dit betekent continu afwegingen maken. De omwonende wil bijvoorbeeld het liefst niks zien van de snelweg, terwijl het voor de weggebruiker prettig is om te ervaren waar hij is in de omgeving. Het is niet prettig om alleen maar tussen dichte schermen te rijden.’
Lavastenen en groen
‘Voor de verdiepte ligging bij Amstelveen bijvoorbeeld, gaat de A9 langzaam naar beneden. Ondanks dat je naar beneden gaat, wil je weggebruikers niet het idee geven dat ze opgesloten zitten tussen hoge wanden. Daarnaast wil je voor omwonenden de snelweg zo onzichtbaar mogelijk maken. Om aan beiden tegemoet te komen, hebben we ervoor gekozen om de zijwand trapsgewijs naar buiten uit te voeren met afwisselende materialen zodat het ruimtelijk overkomt. De wand wordt opgebouwd met lavastenen, deze dragen bij aan het verminderen van geluidoverlast. Ook werken we met groen dat zowel naar beneden groeit als over de geluidsschermen heen, zodat het de hoogte van de schermen breekt en vooral het groen zichtbaar is voor omwonenden.’
Viaducten over de Amstel en de Bullewijk
De vorm van bruggen en viaducten is van belang als het gaat om veiligheid en het gevoel van ruimte. De nieuwe A9 heeft straks 14 locaties waar je de snelweg kunt kruisen om van noord naar zuid gaan. ‘Bij de rivieren de Amstel en de Bullewijk is de zogenaamde ‘onderwereld’ (onder de A9) extra belangrijk; al het recreatief verkeer komt hier samen: gemotoriseerd verkeer, fietsers, wandelaars en vaarweggebruikers. Hier hebben we er vooral op gelet dat gebruikers straks een ruime doorkijk onder de A9 hebben. Zo gebruiken we smalle, open kolommen onder het viaduct en komt er een vide van drie meter in het midden van het viaduct zodat er voldoende daglicht in de onderdoorgangen is.’
Amsterdamse Bos
‘De onderdoorgangen in het Amsterdamse bos wilden we een soort schilderij laten zijn waar je doorheen loopt; de gebruikers moeten het gevoel krijgen dat het bos doorloopt. Maar het moet ook veilig aanvoelen. Daarom komen in deze onderdoorgangen minder rijen kolommen en staan de kolommen in het water. Hierdoor heb je als voetganger of fietser een totaal overzicht van de situatie onder het viaduct’, aldus Louis.
Huidige onderdoorgang Amsterdamse Bos (Burg. Colijnweg)
Graffiti
‘Bij de keuze voor materiaal letten we op verschillende zaken. Zo kiezen voor materiaal waar niet makkelijk graffiti op te spuiten is. Graffiti draagt niet bij aan het gevoel van veiligheid en zorgt voor verloedering van de leefomgeving. Door veel groen toe te passen, roosters voor de wanden te plaatsen en soms verlichting erachter, proberen we het spuiten van graffiti te ontmoedigen.’
Aandacht voor vormgeving en ruimte van belang
Louis: ‘Bij het verbreden van een snelweg zijn vormgeving en ruimte niet altijd het eerste waar men aan denkt. Daarom is het van belang dat wij met het ontwerpteam veel energie steken in het op de kaart zetten van deze onderwerpen zodat het de aandacht krijgt die het verdient. Tenslotte gaan de omwonenden en de weggebruikers de komende decennia tegen de snelweg aankijken. Daarom stellen we vooraf aan het proces eisen, zijn we continue betrokken bij de uitwerking van het projectontwerp en hebben we nauw contact met de aannemer.’
