›
In de Gaasperdammertunnel ligt lichtgekleurd asfalt. Dat zorgt voor een energiebesparing. Hoe werkt het en hoe is het idee ontstaan? Dat en nog veel meer weet Rolf Kelderman. Hij is Maintenance Engineer bij aannemerscombinatie IXAS en was als projectleider verantwoordelijk voor het onderzoekstraject voor het lichtgekleurd asfalt en de asfaltproefvakken.
Wat is lichtgekleurd asfalt?
Het asfalt is lichter gekleurd dan regulier asfalt, een beetje lichtgrijs. Asfalt bestaat uit verschillende steenlagen en bindmiddelen. Bij het lichtgekleurde asfalt is een deel van de steenlaag vervangen door anorthosiet (wit gesteente) uit Noorwegen. In totaal bestaat 25% van het asfalt uit deze witte steentjes. Die steentjes in het asfalt hebben een hogere reflectie, waardoor je minder verlichting nodig hebt in de tunnel. Dat bespaart energie.
Hoe is het idee ontstaan?
In de tenderfase ontstond het idee dat er minder lampen en armaturen nodig zijn als de reflectiewaarde van het asfalt hoger is. Naast minder uitvoeringskosten, zorgt dit ook voor een energiebesparing. Het bleef toen bij een idee, dat niet verder was uitgewerkt en onderzocht. Daar zijn we later mee aan de slag gegaan en is vanaf half 2017 in een stroomversnelling gekomen.
De aannemer moet na de oplevering van de tunnel nog 20 jaar het onderhoud verzorgen en daarbij ook de energierekening betalen. In deze fase is het dus erg aantrekkelijk voor de aannemer als hij kan besparen op de energiekosten. Iets waar Rijkswaterstaat na die 20 jaar ook van profiteert.
Hoeveel energiebesparing levert het lichtgekleurd asfalt op?
Het lichtgekleurd asfalt in de Gaasperdammertunnel zorgt voor een energiebesparing van ongeveer 20%. Er zijn mogelijkheden om het percentage witte steentjes (in dit geval 25%) te verhogen, maar het nadeel daarvan is dat het mengsel dan duurder wordt en het onderhoud intensiever. Het witte anorthosiet is ook iets minder stroef, dan reguliere steenlagen. Om in zo’n geval toch aan de doorlopende stroefheidseisen te voldoen, zal het asfalt door de jaren heen iets vaker moeten worden opgeschuurd.
Bij aanleg van het asfalt zijn de witte steentjes niet direct zichtbaar vanwege het zwarte bindmiddel. Naar verloop van tijd slijt de bovenste laag eraf door het verkeer wat erover heenrijdt. Om toch direct na aanleg de benodigde reflectie en stroefheid te behalen is het asfalt afgestrooid met kleine witte vuursteentjes uit Denemarken.
Welke testen zijn er gedaan met het lichtgekleurd asfalt?
In het laboratorium is gekeken naar de levensduur, reflectie en stroefheid van het asfalt op lange termijn. In de tunnel zelf zijn er asfaltproefvakken gemaakt. Daar zijn verschillende licht- en reflectiemetingen gedaan. Op die proefvakken is ook weer de stroefheid en remvertraging van het asfalt getest. Niet alleen voor de nieuwe situatie, maar ook op de toekomstige. De toekomstige situatie hebben we nagebootst door met diamantschuren de bovenkant van het asfalt te bewerken en daarna de proeven opnieuw uit te voeren. De verwachting is dat het asfalt ongeveer 12 jaar meegaat, daarna moeten we het vervangen.
Wat als het regent?
De reflectie van donker asfalt neemt af wanneer het nat is. Dit is in mindere mate ook het geval bij lichtgekleurd asfalt, maar toch is de reflectie nog altijd hoger dan bij regulier asfalt. Het grootste deel van het asfalt in de Gaasperdammertunnel zal niet nat worden, omdat een tunnel nou eenmaal overdekt is. Alleen bij de in- en uitgang van de tunnel zal het asfalt gedeeltelijk nat worden, waardoor de reflectie afneemt. Hier is de verlichting sowieso al iets feller, omdat de verlichting is aanpast op de lichtsterkte buiten. Dit is om de felle zon te compenseren zodat je niet plotseling wordt verblind.
Wordt lichtgekleurd asfalt ook op andere plekken gebruikt?
Er zijn meer projecten waar lichtgekleurd asfalt wordt gebruikt. Maar het grootste voordeel van lichtgekleurd asfalt heb je wel in een tunnel, want daar moet de verlichting het gebrek aan daglicht compenseren en dus fel zijn. Daar kan je dus veel energie besparen. Vandaar dat het nu voor het eerst op grote schaal in de Gaasperdammertunnel wordt toegepast.
Lichtgekleurd asfalt zorgt voor energiebesparing, maar is het niet veel duurder?
De investering in het lichtgekleurd asfalt is iets hoger, maar dat verdien je weer terug. Ten eerste heb je minder lampjes en armaturen nodig, dat is al de eerste besparing en omdat het licht minder fel hoeft te branden, bespaar je ook nog op de energiekosten. Dit betekent dat lichtgekleurd asfalt een uitgelezen kans is om de duurzaamheid binnen de branche te verhogen.
