De nieuwe brug over het Amsterdam-Rijnkanaal zit aan elkaar. De 3 deelbruggen zijn in pakweg 19 maanden vanaf beide oevers naar elkaar toe gebouwd, van april 2014 tot en met november 2015. Het duurt nog wel even voordat er verkeer overheen mag. Dat is afhankelijk van tal van andere werkzaamheden en de verbreding van de A9 en de A1.
Droog oefenen met Vechtwater
In het pikkedonker door een doolhof van bouwsteigers een slachtoffer vinden op 12 meter diepte in het aquaduct. De brandweer Muiden en Muiderberg stond tijdens de nachtelijke veiligheidsoefening voor een nieuwe uitdaging. Hoe verliep deze bijzondere test?
Brand en brancard
“De oefening bestond uit een hoogwerker die zogenaamd door kortsluiting in brand was gevlogen. De machinist was zoek ergens in de steigerconstructies,” schetst veiligheidscoördinator Hans Wiemerink het geoefende scenario. Voor de brandweer is dit geen alledaagse ongevalslocatie, daarom vond Wiemerink het een goed idee dat de hulpdiensten kennismaken met het aquaduct. “De oefening verliep uitstekend; de brand is geblust, het slachtoffer gevonden en op een brandcard met de torenkraan uit de bouwkuip gehesen.”
Hulpdiensten voeren de EHBO-taken uit op het ‘slachtoffer’
Samen werken met materieel
Maar liefst 24 man, een blusauto, commandowagen en waarnemers waren betrokken bij de oefening. Eén van de oefeningen in het scenario is de samenwerking met de BHV van de aannemer. “Ook onze BHV heeft standaardmiddelen klaar staan bij calamiteiten”, vertelt Wiemerink. “De hulpdiensten werken dan ook met ons samen. Zo konden zij met onze hijskraan het zogenaamde slachtoffer in een stabiele ligging vanaf de lastige plek vervoeren.”
Het ‘slachtoffer’ wordt uit de bouwkuip gehesen.
Droog water
Behalve dat de brandweer oefent om een slachtoffer te vinden op een moeilijk begaanbare plek, zijn er ook technische aspecten doorgenomen. Hoe blus je bijvoorbeeld een brand onder de Vecht met rivierwater? Wiemerink: “De brandweer heeft ‘droog geoefend’ met het blussen van de hoogwerker. Met een lengte van enkele tientallen meters legden zij een brandslang aan vanuit de Vecht naar beneden de bouwkuip in. In de toekomst is het aquaduct uitgerust met blusleidingen. We hebben de brandweer al laten zien waar ze deze straks kunnen vinden en het bestaande draaiboek verrijkt met alle praktijkkennis uit de oefening.”
Brandweer rolt een meterslange brandslang vanaf de Vecht uit naar beneden de bouwkuip in.
Bekijk ook
Ontwerpen A1/A6 deel 7: nieuwe brug over Amsterdam-Rijnkanaal
‘De bouwwerken in de A1/A6 ontwierpen we zo dat zowel voor de automobilist als vanuit de omgeving een rustig beeld ontstaat, waarin het landschap overheerst’, vertelt Michel Heesen van architectenbureau Zwarts & Jansma. In een serie verhalen vertelt hij over de uitgangspunten in het ontwerp van de nieuwe viaducten, fietstunnels, bruggen en knooppunten in de A1/A6. In deze zevende aflevering vertelt hij over de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal.
Mooi geheel van bruggen
“Het ontwerp van de nieuwe brug kun je niet los zien van de bestaande Muiderbrug”, vertelt Heesen. “Wanneer je op korte afstand van zo’n karakteristieke tuibrug nóg een brug maakt die heel uitgesproken is, dan gaan de 2 concurreren. De nieuwe brug is daarom in het totaalbeeld ondergeschikt gemaakt aan de Muiderbrug. Het is een eenvoudige betonplank over het water geworden. Zo ontstaat een mooi geheel in plaats van een reeks goede bedoelingen van architecten die elk afzonderlijk schitteren. We zien liever een sterk team dan individuele sterren.”
Brug over het Amsterdam-Rijnkanaal in mei 2015.
3 in 1
Eigenlijk bestaat de brug uit 3 parallelle bruggen: voor elke rijrichting een brugdek en daartussen een brugdek met de wisselbaan. De driedeling heeft niet alleen voordelen voor de bouw ervan. Heesen: “Zo valt daglicht straks tussen de dekken waardoor de ruimte onder de brug veel lichter is en daarmee prettiger voor fietsers en voetgangers. Om dezelfde reden zijn de ondersteuningen uitgevoerd als 3 afzonderlijke pijlers in plaats van als 1 grote betonnen voetstuk. Zo kunnen voetgangers en fietsers naar het water blijven kijken als ze de brug passeren.”
Naar elkaar toe bouwen
De brug wordt gebouwd met de zogeheten vrije voorbouwmethode: vanaf beide oevers van het Amsterdam-Rijnkanaal werken 2 teams van bouwvakkers naar elkaar toe over het water. “Een vrije voorbouwbrug is al jaren niet meer gemaakt in Nederland”, vertelt Heesen. “Een van de laatste was de Tweede Lekbrug in de A2 bij Vianen, ook ontworpen door Zwarts & Jansma. De bouwmethode doet mij denken aan een beroemd schilderij van Michelangelo, de schepping van Adam, met die 2 vingers die elkaar net niet raken. De 2 brugdelen die elkaar net niet raken, dat heeft iets poëtisch. Net als het aanbrengen van de sluitmoot, het laatste stukje. Alsof je de laatste klont klei in de Afsluitdijk stort.”
De schepping van Adam door Michelangelo geschilderd op het gewelf van de Sixtijnse Kapel rond 1511.
Twee zijbruggen cadeau
“Het mooie van dit type brug is je dat links en rechts van het kanaal twee halve bruggen cadeau krijgt”, vervolgt Heesen. “Die twee helften zijn noodzakelijk om de brug te laten balanceren op de tussenpijlers. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de boogbruggen en tuibruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal, dan hebben die vaak 1 grote overspanning over het kanaal, maar op de oever een zo kort mogelijk betonnen brugdek. Bij een voorbouwbrug krijg je links en rechts van het kanaal een halve brug cadeau en dus ook veel meer licht en ruimte onder de brug.”
Zicht op het water
Het ontwerp van de brug vergroot het zicht vanaf de weg en is bovendien speciaal toegespitst op de radarapparatuur van het vaarverkeer. “Voor een goed zicht vanaf de weg op het water hebben we de leuning op de brug ontworpen met alleen verticale spijlen. Als je daar met de auto langs rijdt, dan vallen deze weg in het beeld door het stroboscopisch effect. Daardoor heb je ongehinderd zicht op het water.”
Stealth bommenwerper
Ook houdt het ontwerp rekening met radarhinder voor vaarverkeer. “In de rand van de brug hebben we specifieke profileringen en afschuiningen gemaakt die het voor de radar van schepen mogelijk maakt om de brug goed te herkennen. Denk aan de Stealth bommenwerper, waarbij ook de afschuiningen invloed hebben op het radarbeeld. In het ontwerp van de brug zie je bijvoorbeeld dat in de randelementen een specifieke afschuining is gemaakt. Zonder dit soort profileringen bestaat een grotere kans op radarhinder: op de radar lijkt het dan alsof het schip op een muur af vaart.”
Bekijk ook de foto’s bij dit verhaal >>
Verder in deze serie verhalen:
1. Introductie op traject A1/A6: ‘De ontwerpen dragen bij aan een rustig beeld’
2. Knooppunt Muiderberg en spoorbrug: ‘We helpen automobilisten met kiezen’
3. Fietstunnels kruisen de snelweg : ‘Lichte fietsroutes, die passen in de omgeving’
4. Ruim 30 viaducten : ‘De verschillende viaducten vormen samen één familie’
5. Tweede Hollandse Brug: ‘Moderne versie van de bestaande Hollandse Brug’
6. Knooppunt Diemen Oostzijde: ‘Een betonnen tafel met een laken van asfalt’
7. Brug over het Amsterdam-Rijnkanaal: ‘Nieuwe brug is ondergeschikt gemaakt’
8. Aquaduct Muiden: ‘Aquaduct Vechtzicht respecteert het uitzicht op omgeving’
Bouw Gaasperdammertunnel in beeld
Tijdens de bouw van de Gaasperdammertunnel kan het verkeer ‘gewoon’ gebruik blijven maken van de snelweg en het onderliggend wegennet. Hiervoor is wel een bijzonderheid nodig: hulpbruggen. Deze liggen ónder de huidige A9 en bóven de nieuw te bouwen tunnel. Aannemerscombinatie IXAS legt in 4 beelden het hele bouwproces uit: van hulpbrug tot park.
Graafmachine op bezoek bij Nellesteinschool in Zuidoost
Een echte graafmachine op het schoolplein: de kleuters van de Nellesteinschool keken hun ogen uit. Dinsdag 7 oktober kwamen Rijkswaterstaat en IXAS langs met de graafmachine als onderdeel van een schoolproject over de bouw.
Blikje pletten
Voorlichting geven aan kleuters: het is heel iets anders dan een weg uitbreiden. Team veiligheid van IXAS legde aan de kleuters uit waarom het gevaarlijk is om op een bouwplaats te komen. De kleuters mochten de graafmachine van dichtbij bekijken en er allemaal mee op de foto. Grote indruk maakte de graafmachine toen het liet zien met welke kracht hij een eenvoudig blikje frisdrank kan pletten.
Middenstuk spoorbrug geplaatst
Hij weegt 1.200 ton, ofwel 1.200 personenauto’s. Met 4 lieren is het ontbrekende middenstuk van de spoorbrug Muiderberg op maandag 12 oktober in 10 uur tijd omhoog gehesen. Het stuk boog is 3,5 meter hoog.
Millimeterwerk
Het hijswerk startte omstreeks 8.15 uur en rond 18.00 uur zat de boog helemaal dicht. De 4 lieren bestonden uit elk 32 staalkabels om het kolos van 1,2 miljoen kilo en 100 meter lengte op z’n plek te hijsen. Nauwkeurig monitorde site-supervisor Johan Devolder of de lieren de brug recht omhoog kregen. De afwijking mocht maximaal 17 millimeter zijn.
Timelapse!
Lees ook
Astrid staat haar mannetje
Als een van weinige de vrouwen op de bouwplaats, wordt ze gemakkelijk herkend. Astrid Neefs is coördinator van het veiligheidsprogramma GO! bij de wegverbreding A9 Gaasperdammerweg. “Wanneer je een training geeft, moet je wel je mannetje staan.”
Veiligheid voorop
Het GO! (‘Géén Ongevallen’) is belangrijk bij aannemerscombinatie IXAS. “Iedereen wil heelhuids thuiskomen en verdient een veilige werkplek,” vertelt Astrid. “Wij doen er alles aan om medewerkers bewust te maken van gevaarlijke situaties. Met trainingen leert iedereen niet alleen situaties te herkennen, maar ook om elkaar erop te wijzen en oplossingen te verzinnen. Samen dragen we zorg voor een veilige werkplek.”
Zaal vol mannen
Enkele honderden medewerkers hebben de workshops van Astrid intussen gevolgd. Dat leverde soms pittige discussies op. Astrid: “Je moet dan wel je mannetje staan, want de mannen nemen geen blad voor de mond. Het fijne is dat er geen emotie mee wordt genomen in discussies en wanneer ze er anders over denken, krijg je dat direct te horen. Achteraf wordt er ook niet over geroddeld. Dat komt de workshops en het gesprek over veiligheid echt ten goede. Voor hetzelfde geldt is een veiligheidsprocedure niet werkbaar, dan is het maar goed dat we er nu discussie over hebben. Ik vind dat heel fijn werken in zo’n mannenwereld.”
Blinde vlek
Als je elke dag op dezelfde plek loopt, zie je op een gegeven moment onveilige situaties niet meer, ze worden normaal voor je. Het is een van de belangrijkste onderwerpen die Astrid behandelt. “We tonen wel eens foto’s van een onveilige situatie op een stukje bouwterrein. Een medewerker zag in een hoekje van de die bouwplaats mensen staan zonder veiligheidshesje. Maar op dezelfde foto zag ik juist veel meer: een verschrikkelijke puinhoop aan materialen. Door daar vragen over stellen, zie je de bewustwording groeien bij een groep. Die blinde vlek haal je weg door er veel over te praten en mensen uit te dagen om na te denken over de mogelijke risico’s.”
Herkenning
Hun werk heeft de hoogste prioriteit, maar praten en meedenken over veiligheid doen de bouwvakkers ook steeds liever, merkt Astrid. “Waar ik ook kom, iedereen maakt er met mij graag een praatje over. Het helpt wel enorm dat ik alle workshops heb gegeven en een van de weinige vrouwen ben, want ik word overal herkend. Helaas weet ik de namen van alle mannen echt niet allemaal meer. Maar dat ze mij herkennen én veiligheid bespreekbaar maken is natuurlijk veruit het meest belangrijk.”
Spoorbrug Muiderberg: bouwen en verplaatsen over de A1
Om de verbreding van de A1 mogelijk te maken, moet de spoorbrug bij Muiderberg vervangen worden door een langer exemplaar. De brug overspant straks zonder tussensteunpunten 16 rijstroken van de A1 (2×5 rijstroken, 2 wisselstroken, 2 vluchtstroken en 2 in- en uitvoegstroken). Een boogbrug van staal en beton is hiervoor het meest geschikt.
Bouw van de spoorbrug
Om de nieuwe spoorbrug op zijn definitieve locatie te krijgen, worden veel stappen genomen. Naast de bestaande spoorbrug zijn eerst 2 tijdelijke landhoofden gemaakt. Op het assemblageterrein bij Muiderberg zijn vervolgens blauwe hulpconstructies neergezet.
Verrijden
Nadat de stalen onderdelen van de nieuwe brug in elkaar zijn gezet, weegt de brug zo’n 8.500 ton. Voordat de betonnen onderdelen worden aangebracht en de brug te zwaar wordt om te verplaatsen, wordt de brug in mei 2016 over de A1 gereden en op de tijdelijke landhoofden geplaatst naast de huidige spoorbrug. Voor dit vervoer gebruiken we een self propelled modular trailers (SPMT’s).
Afbouw
Vervolgens kan de brug worden afgebouwd met een betonnen dek, de rails en de bovenleiding. In een treinvrije periode van 4 dagen eind augustus 2016 wordt tot slot de oude spoorbrug gesloopt, de kant-en-klare nieuwe spoorbrug op z’n plaats geschoven en aangesloten op het bestaande spoor.
Lees ook
Animatie aquaduct Muiden: hoe bouw je een weg onder de rivier?
Bij Muiden bouwen we het breedste aquaduct van Europa: 65 meter breed en circa 620 meter lang, met totaal 12 rijstroken. Straks zijn er 5 rijstroken per rijrichting beschikbaar plus een wisselbaan met 2 rijstroken. Tijdens de spits kan het verkeer gebruik maken van 7 rijstroken. Het dichte deel van het aquaduct is zo’n 194 meter lang.
Lees verder
Ontwerpen A1/A6 deel 6: ‘Een betonnen tafel met een laken van asfalt’
‘De bouwwerken in de A1/A6 ontwierpen we zo dat zowel voor de automobilist als vanuit de omgeving een rustig beeld ontstaat, waarin het landschap overheerst’, vertelt Michel Heesen van architectenbureau Zwarts & Jansma. In een serie verhalen vertelt hij over de uitgangspunten in het ontwerp van de nieuwe viaducten, fietstunnels, bruggen en knooppunten in de A1/A6. In deze zesde aflevering vertelt hij over knooppunt Diemen.
Een uit elkaar getrokken knooppunt
In knooppunt Diemen vervlechten de rijbanen van de A1 met die van de A9. ‘Dit knooppunt is vanwege de beperkte ruimte relatief langgerekt,’ vertelt Heesen. ‘Alsof iemand een knooppunt aan twee kanten heeft vastpakt en uit elkaar heeft getrokken. Het resultaat is een ingewikkelde spaghetti van rijbanen, weefvakken en wisselstroken met een aantal zeer schuine kruisingen.’
Knooppunt Diemen ten oosten van het Amsterdam-Rijnkanaal.
Een tafel van beton
De schuinste kruising van snelwegen in het knooppunt is die van de A1 richting Amsterdam met de nieuwe rijbaan die vanaf de A1 aftakt naar de A9 richting Amstelveen. ‘Deze kruising is zó schuin dat een viaduct hier niet mogelijk is,’ vertelt Heesen. ‘Daarom hebben we een soort tafel van beton bedacht die je als het ware over de A1 zet. De auto’s richting Amsterdam rijden onder die tafel door, de auto’s richting Amstelveen rijden in een bocht omhoog en gaan naar links over de tafel heen.’
Een tafellaken van asfalt en belijning
‘Voor het deel van de tafel dat niet wordt bedekt door de weg, hebben we een speciaal ‘tafellaken’ bedacht. We leggen hier een laken op van asfalt en belijning. Het asfalt bovenop de tafel is een kopie van de A1 eronder, inclusief belijning. In Google Maps zal deze kruising straks niet meer opvallen. Je ziet alleen nog de twee wegen elkaar kruisen,’ verwacht Heesen. ‘Door de bocht naar de A9 over dit laken heen te leggen ontstaat ook het effect van een nieuwe snelweg die over een bestaande weg heen is gelegd.’ Een verwijzing naar de A1 die wordt weggehaald. ‘Het komt in Nederland namelijk zelden voor dat een snelweg wordt gesloopt en op die plek natuur komt.’
Animatie van de verschillende situaties waarin de A1 zich bevindt.
Finishing touch: wanden met patroon van polder
Langs de aarden baan waarmee bocht richting Amstelveen op de tafel wordt getild, komen grondkerende betonnen wanden. De betonnen wanden worden voorzien van een mooi patroon. ‘Het patroon is gebaseerd op het patroon van slootjes dat je ziet wanneer je van bovenaf kijkt naar de Bloemendalerpolder.’
De A1 richting Amsterdam gezien vanaf de wisselstrook, rechts het verkeer richting Amsterdam, vanaf rechts en over de snelweg naar links het verkeer over de tafel naar de A9.
Verder in deze serie verhalen:
1. Introductie op traject A1/A6: ‘De ontwerpen dragen bij aan een rustig beeld’
2. Knooppunt Muiderberg en spoorbrug: ‘We helpen automobilisten met kiezen’
3. Fietstunnels kruisen de snelweg : ‘Lichte fietsroutes, die passen in de omgeving’
4. Ruim 30 viaducten : ‘De verschillende viaducten vormen samen één familie’
5. Tweede Hollandse Brug: ‘Moderne versie van de bestaande Hollandse Brug’
6. Knooppunt Diemen Oostzijde: ‘Een betonnen tafel met een laken van asfalt’
7. Brug over het Amsterdam-Rijnkanaal: ‘Nieuwe brug is ondergeschikt gemaakt’
8. Aquaduct Muiden: ‘Aquaduct Vechtzicht respecteert het uitzicht op omgeving’
Recente reacties